Role i proces grupowy w kontekście uzależnienia

W tym poście powiem trochę o dynamice grupy - w kolejnym bardziej przyjrzę się specyficznej grupie jaką jest społeczność terapeutyczna. Każde większe skupisko ludzi którzy skupiają się w jakimś celu to już grupa lub zespół. Może być to grupa znajomych, klasa szkolna, zespół w pracy lub w tym przypadku grupa terapeutyczna.

Wiadomo że takie grupy znacznie się różnią, choćby ze względu na to w jakim celu się spotykają, jak działają, czy są formalne czy nie. Jest w grupach jednak coś co je wszystkie łączy a mianowicie tzw: fazy ( etapy ) procesu grupowego.
Niektóre fazy i procesy powtarzają się, są wydłużone w czasie, jeśli do grupy np: trafiają nowi członkowie ( tak się sprawa ma ze społecznością terapeutyczną)
Jak przybywa nowych osób to fazy grupowe naturalnie mogą rozpocząć się od nowa.
Dobrze wtedy zdawać sobie z tego sprawę, nie martwić się zbytnie tym że np: wybuchają konflikty a spojrzeć na to zjawisko w tym kontekście. Często to zjawisko budzi niepokój w samej grupie i padają pytania o to co się znowu dzieje, czemu pojawiają się układy, czemu ktoś wybucha agresją itp. Warto wtedy uświadomić sobie że tak właśnie sprawa wygląda i tym sposobem zminimalizować niepokój. 
W grupach terapeutycznych często, jednak nie zawsze to terapeuta ma rolę Lidera.
Liderów może być kilku:
Lider aktywny: wykazuje się w konkretnym działaniu, wpływa energetyzująco na grupę, popycha grupę do przodu, w początkach tworzenia się grupy bardzo pomaga rozpocząć jakiekolwiek działania.
Lider emocjonalny, dba i buduje dobrą atmosferę, jest wyczulony na nieszczerości, ma duże wyczucie emocjonalne, potrafi doskonale odczytać nastroje panujące w grupie, pomaga w radzeniu sobie z napięciami, stresami, konfliktami.
Lider nawigator - to ktoś kto ogarnia chaos który często w grupie się pojawia, pomaga i porządkuje lidera aktywnego.
Inne role w grupie : 
Sumienie grupy, dba o to by zniwelować cierpienie "kozła ofiarnego", by członkom grupy nie działa się krzywda.
Kamikadze - mówi o swoich bolączkach i zaskakuje tym grupę w momencie gdy totalnie nie jest na to gotowa.
Błazen - by rozładować napięcie prowokuje sytuacje śmieszne, humorem radzi sobie z napięciem całej grupy. Ważny dla całej grupy, można być mu wdzięcznym gdy jest ciężki czas a jak się sytuacja stabilizuje to może tracić pozycję.
Szara eminencja - zawsze jest blisko jakiegoś lidera i przez to stara się uzyskać wpływ na całą grupę, poddaje pomysły ale usuwa się w cień.
Kozioł ofiarny - często grupa próbuje na tej osobie rozładowywać sobie napięcia, trudno samemu wydostać się z tej roli. Bywa że taka osoba to wcześniej lider aktywny, kamikadze lub błazen jednak coś poszło nie tak i grupa go o wszystko chce obwiniać.
Dobry uczeń - spełnia oczekiwania lidera lub terapeuty.
Maskotka to osoba najatrakcyjniejsza lub najmłodsza, budząca sympatię i chęć zaopiekowania. Ma taryfę ulgową, dużo jej uchodzi płazem gdyż ma sporo sympatii grupy.
Buntownik - ktoś kto podważa kompetencje lidera aktywnego lub terapeuty - chce zdobyć przywództwo lub zaburzyć porządek. Wtedy gdy grupa jest w fazie konfliktu pojawia się i sieje zamęt. 
Outsider - czuje się ulokowany poza grupą lub na jej obrzeżach. 
Ekspert - uznawany za specjalistę w jakiejś dziedzinie przez całą grupę.
Gdy sytuacje są niejasne do niego kieruje się pytania i to on pomaga w takich sytuacjach.
Dewiant grupowy Osoba która przypisuje innym złe intencje, grupie i terapeucie, nie chce słuchać informacji zwrotnych, jest obronna, agresywna,  usztywniona i skoncentrowana na sobie. Po kolejnych fiaskach taką osobą w końcu grupa przestaje się zajmować, "otorbia ją"   
Filozof – osoba, która poszukuje wyższego sensu,rozmawia na tematy egzystencjalne a sama jest odporna na na nastroje grupy i poprzez to zamknięta w sobie.
Te wszystkie role są bardzo istotne, siła grupy terapeutycznej przejawia się w ten sposób, osoba może pozbyć się pewnych stałych ról,  na tle takiej grupy uwolnić z pewnych ról, z ciągłego wchodzenia np ; w rolę kozła ofiarnego.
Nie ma jednego określonego stylu pracy psychoterapeutów grupowych.
Psychoterapia grupowa zalecana jest takim osobom których ograniczenia, problemy lub zaburzenia mają charakter społeczny np: cierpią na fobię społeczną, trudności w komunikacji z innymi, problemy z jakimś rodzajem uzależnienia.
Dobór pacjentów do konkretnej grupy powinien zależeć o celów terapeutycznych a rozpoznanie nozologiczne jest jednak drugoplanowe.
Nie jest dobrze gdy ktoś wyraźnie odbiega w jakimś zakresie od reszty grupy:
np: jedna kobieta w męskiej grupie.


Kinga Kamińska
509146961
psycholog,
psychoterapeuta systemowy,
terapeuta uzależnień.
ul.Chopina 11/7U
07-200 Wyszków

http://feniks-gabinet-psychologiczny.blogspot.com/

http://kinja1976.wix.com/psycholog

uzaleznieniau@gmail.com

http://uzaleznieniau.blogspot.com/


Barbara Kowalkowska
Pedagog
Praktyk NLP
W trakcie certyfikacji Terapeuty Uzależnień


Komentarze